Kiểm nghiệm vi học Đảng sâm Codonopsis pilosula

2.2.4. Đảng sâm

Radix Codonopsis pilosulae

Rễ phơi hoặc sấy khô của cây Đảng sâm (Codonopsis pilosula (Franch.) Nannf.), họ Hoa chuông (Campanulaceae).

Mô tả cây

Câynhỏ, mọc bò hay leo, sống lâu năm, phiến lá hình tim hoặc hình trứng, đầu tù hoặc nhọn, mép lá nguyên hoặc hơi lượn sóng. Hoa mọc đơn độc ở kẽ lá, có 5 lá đài, tràng hình chuông.

Đặc điểm dược liệu

Rễ hình trụ tròn hơi cong, dài 10 - 35cm, đường kính 0,4 - 2cm. Bề ngoài có màu nâu hơi vàng đến màu nâu hơi xám, phía trên của rễ có vết thân lõm xuống hình tròn, đoạn dưới có nhiều vân ngang. Toàn rễ có nhiều nếp nhăn dọc và rải rác có lỗ vỏ. Rễ dẻo, mặt cắt ngang thấy phần vỏ có màu vàng nhạt, phần lõi màu trắng ngà. Mùi thơm, vị ngọt nhẹ.

Đặc điểm vi phẫu

Mặt cắt có hình tròn. Từ ngoài vào trong có: Lớp bần khoảng 4 - 5 hàng tế bào hình chữ nhật xếp đều đặn thành hàng đồng tâm và dãy xuyên tâm, hơi rách. Mô mềm vỏ cấu tạo bởi các tế bào hình nhiều cạnh hơi dài dẹt, xếp lộn xộn, rải rác có các đám tế bào mô cứng. Các tế bào libe nhỏ xếp sít nhau, trong libe có ống nhựa mủ xếp rải rác thành hàng và thành vòng ứng với bó libe gỗ. Libe thành dải dài chiếm phần lớn lát cắt. Các mạch gỗ xếp thành hàng (hai hàng) tạo thành hệ thống hình nan quạt toả ra từ tâm. Các bó libe - gỗ phân cách nhau bởi tia ruột rộng có tế bào thành mỏng.

Đặc điểm bột dược liệu

Màu vàng nhạt, mùi thơm, vị ngọt nhạt, sau đắng. Soi kính hiển vi thấy: Mảnh mô mềm (1) có thể mang hạt tinh bột. Đám tế bào mô cứng riêng lẻ màu vàng nhạt thành dày (2). Mảnh mạch điểm (3). Tinh thể calci oxalat hình khối (4), kích thước 0,01 - 0,02mm. Khối inulin nhiều hình dạng, thường có hình quạt (5). Hạt tinh bột hình tròn, thường đơn lẻ, có rốn hạt phân nhánh kích thước 0,015 - 0,025mm (6).

Ghi chú:

Dược điển Việt nam II quy định Đảng sâm là rễ đã phơi hay sấy khô của cây Đảng sâm (Campanumoea javanica Blume) và một số cây cùng chi họ Hoa chuông (Campanulaceae). Dược điển Việt nam IV quy định Đảng sâm là rễ đã phơi hay sấy khô của cây Đảng sâm (Codonopsis pilosula (Franch.) Nannf.).

www.duoclieu.org