Kiểm nghiệm vi học Bạch đàn-Eucalyptus camaldulensis

2.3.2. Bạch đàn

Folium Eucalypti

Dược liệu dùng là lá của cây Bạch đàn (Eucalyptus camaldulensis Dehn.; Eucalyptus exserta F. Muell.) và một số loài Bạch đàn khác, họ Sim (Myrtaceae).

Mô tả cây

Cây gỗ to, vỏ mềm, bần bong thành mảng để lộ thân màu sáng, cành non có 4 cạnh, lá non mọc đối, không cuống, phiến lá hình trứng, màu lục như phủ sáp. Lá già mọc so le, phiến lá hình liềm hẹp và dài hơn lá non. Phiến lá có túi tiết tinh dầu. Hoa mọc ở nách lá. Quả hình chén.

Vi phẫu lá:

Gân lá: Gân dưới lồi, gân trên hơi lồi.

Biểu bì trên và biểu bì dưới cấu tạo từ một hàng tế bào tròn, kích thước rất nhỏ xếp đều đặn, thành tế bào hoá cutin. Mô dày gồm nhiều lớp tế bào xếp sát biểu bì trên và dưới, kích thước lớn hơn tế bào biểu bì, tế bào tròn, thành dày khá đều nhau. Mô mềm cấu tạo từ những tế bào hơi tròn, thành mỏng, kích thước to nhỏ không đều, rải rác có các tinh thể calci oxalat hình cầu gai đường kính khoảng 0,02mm. Các đám sợi và tế bào mô cứng tạo thành vòng xung quanh bó libe - gỗ. Bó libe - gỗ gồm một cung gỗ lớn nằm giữa gân lá và hai bó nhỏ nằm phía trên hai đầu cung. Libe tạo thành vòng liên tục bao quanh gỗ, trong libe có nhiều tinh thể calci oxalat hình cầu gai đường kính khoảng 0,01mm, phần gỗ gồm các mạch gỗ nối tiếp nhau thành từng dãy, các dãy cách nhau 2 - 3 hàng tế bào mô mềm gỗ.

Phần phiến lá:

Biểu bì trên và biểu bì dưới giống phần gân lá. Mô giậu trên và mô giậu dưới gồm 2 - 3 hàng tế bào chữ nhật xếp đứng chiếm 2/3 chiều dày phiến lá, các tế bào này xếp vuông góc với bề mặt lá. Trong mô giậu sát lớp biểu bì có các túi chứa tinh dầu hình tròn khá lớn. Mô khuyết gồm các tế bào thành mỏng xếp lộn xộn, rải rác có các tinh thể calci oxalat hình cầu gai đường kính khoảng 0,02mm. 

 Hình 2.3.3. Sơ đồ tổng quát vi phẫu Bạch đàn

Ghi chú

Bạch đàn còn được gọi là Khuynh diệp. Có nhiều loài Bạch đàn. Phần lớn trồng lấy gỗ, một số loài trồng để khai thác tinh dầu. Nước ta đã di thực được một số loài Bạch đàn lấy tinh dầu có giá trị như Bạch đàn trắng (Eucalyptuscamaldulensis Dehnhardt), Bạch đàn liễu (Eucalyptus exserta F.V.Muell), Bạch đàn chanh  (Eucalyptus  citriodora Hook.f.).

Không nhầm với cây Đàn hương (Santalum album L.), họ Đàn hương (Santalaceae) cho gỗ làm thuốc.

www.duoclieu.org