Kiểm nghiệm vi học dược liệu chứa tinh bột

2.1. DƯỢC LIỆU CHỨA CARBOHYDRAT

2.1.1. Tinh bột Dong riềng

Tinh bột lấy từ thân rễ cây Dong riềng (Canna edulis Ker. Gawl.), họ Khoai riềng (Cannaceae).

Bột màu trắng mịn. Soi kính hiển vi thấy các hạt tinh bột hình trứng, vòng đồng tâm thấy rõ xung quanh rốn hạt, là tinh bột có kích thước hạt lớn nhất: 70 -130μm

Chú ý: Cây Dong riềng còn gọi là cây Khoai riềng, Củ đao, Củ đót.

2.1.2. Bột Đậu xanh

Bột lấy từ hạt Đậu xanh (Phaseolus aureus Roxb.) họ Đậu (Fabaceae).

Bột trắng ngà. Soi kính hiển vi thấy hạt tinh bột hình trứng hay hình thận kích thước khoảng 30 - 40μm, rốn thường là một đường có phân nhánh

2.1.3. Bột Gạo

Bột lấy từ quả hay "hạt" Gạo tẻ (Oryza sativa L.), họ Lúa (Poaceae).

Bột màu trắng. Soi kính hiển vi thấy các hạt tinh bột hình đa giác có rốn rõ. Các hạt kích thước 3 - 9µm thường kết lại với nhau thành đám

2.1.4. Tinh bột Hoài sơn

Tinh bột lấy từ thân rễ cây Củ mài (Dioscorea persimilis Prain et Burkill), họ Củ nâu (Dioscoreaceae).

Bột màu trắng mịn. Soi kính hiển vi thấy các hạt tinh bột hình chuông kích thước 30 - 80µm. Rốn là một điểm, các vòng đồng tâm thấy rõ

2.1.5. Tinh bột Khoai lang

Tinh bột lấy từ rễ củ Khoai lang (Ipomoea batatas Lamk.), họ Bìm bìm (Convolvulaceae).

Bột màu trắng. Soi kính hiển vi thấy các hạt tinh bột đơn hay kép đôi, hình dạng thay đổi. Rốn hạt hình sao hay phân nhánh, vân đồng tâm thấy rõ ở những hạt tròn. Kích thước hạt to nhỏ không đều 10 - 50µm

2.1.6. Tinh bột Khoai tây

Tinh bột lấy từ củ Khoai tây (Solanum tuberosum L.), họ Cà (Solanaceae).

Bột màu trắng mịn. Soi kính hiển vi thấy những hạt tinh bột hình trứng riêng lẻ kích thước khoảng 30 - 100µm, hạt tròn, nhỏ 10 - 35µm, thỉnh thoảng có những hạt kép do 2 hay 3 hạt đơn ghép lại. Rốn là một điểm ở đầu hẹp, vòng đồng tâm thấy rõ xung quanh rốn

2.1.7. Tinh bột Mì

Tinh bột lấy từ quả hay "hạt" Lúa mì (Triticum sativum Lamk.), họ Lúa (Poaceae).

Bột màu trắng hay trắng ngà. Soi kính hiển vi thấy nhiều hạt tinh bột nhỏ hình tròn hay đa giác kích thước 2 - 6µm, nhiều hạt tinh bột lớn hình tròn kích thước 30 - 40µm, ít hạt có kích thước trung gian, các hạt không nhìn rõ rốn và vân

2.1.8. Tinh bột Ngô

Tinh bột lấy từ quả hay "hạt" Ngô (Zea mays L.), họ Lúa (Poaceae).

Bột màu vàng nhạt. Soi dưới kính hiển vi thấy các hạt tinh bột hình tròn, hình đa giác kích thước khoảng 10 - 30µm, rốn có thể phân nhánh, vân không rõ

2.1.9. Tinh bột Sắn

Tinh bột lấy từ rễ củ Sắn (Manihot utilissima Pohl.), họ Thầu dầu (Euphorbiaceae).

Bột màu trắng mịn. Soi kính hiển vi thấy những hạt tinh bột tròn kích thước 5 - 25µm. Rốn hình sao, vân không rõ

2.1.10. Tinh bột Sắn dây

Tinh bột lấy từ rễ củ Sắn dây (Pueraria thomsoni Gagnep.), họ Đậu (Fabaceae).

Bột màu trắng mịn. Soi kính hiển vi thấy các hạt tinh bột đơn, kép đôi hay kép ba hình dạng thay đổi. Nhiều hạt hình tròn hay một đầu tròn kích thước 4 - 12µm. Rốn nhìn rõ, vân không rõ

2.1.11. Bột hạt Sen

Bột lấy từ hạt cây Sen (Nelumbium speciosum Gaertn.), họ Sen (Nelumbonaceae).

Bột màu trắng ngà. Soi dưới kính hiển vi thấy các hạt tinh bột đơn, kép đôi, kép ba, hình dạng khác nhau, nhiều hạt hình thận. Kích thước hạt 10 - 25µm

2.1.12. Bột Ý dĩ

Bột lấy từ hạt của cây Ý dĩ (Coix lachryma-jobi L.), họ Lúa (Poaceae).

Bột màu trắng ngà. Soi kính hiển vi thấy hạt tinh bột hình đĩa kích thước 5 - 20µm, rốn hạt thường phân nhánh, vân hạt không rõ

Chú ý: Ý dĩ thường bị giả mạo bởi hạt Cao lương (Sorghum vulgare Pers.)